Torpaq

 Torpaq yer üzündə hər bir canlının dayağı, gücü, Vətənidir. Torpaqsız heç bir canlı mövcud ola bilməz! 

Torpaq canlıların mövcud olması üçün lazım olan qida məhsullarının 95% -ni təmin etməklə bərabər, yer üzərində bütün prosesləri tənzim edir.

Dağ silsilələri, təpələr, yaylalar və düzənliklər də daxil olmaqla müxtəlif qitələrdəki torpaqlar mühüm funksiyaları yerinə yetirir, oksigen, qida və su ehtiyatlarını təmin edir, onsuz həyat qeyri-mümkündür. Torpaq həm də dünyanın bütün canlılarına ev sahibliyi edir.

Torpaq karbonun əsas anbarı kimi «iqlim sistemində əsas rol oynayır». Məsələn, meşələr planetin temperaturunu saxlamağa və karbonun udulmasına kömək edir. Təkcə son onillikdə birbaşa torpaq səthində yerləşən ekosistemlər mədən yanacaqlarının istifadəsi kimi insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan karbon emissiyalarının təxminən 30%-ni udmuşdur.

Hər il dekabrın 5-də insanlara torpaq ehtiyatlarının əhəmiyyətini və onların ekosistemlərin qorunmasında və insanların rifahının yüksəldilməsində oynadığı rolu xatırlatmaq üçün Ümumdünya Torpaq Günü qeyd olunur.

Bu günün tarixi 2002-ci ildə Beynəlxalq Torpaq Elmləri İttifaqının müvafiq qətnamə qəbul etdiyi vaxta təsadüf edir. Sonra alimlər planetin torpaq ehtiyatlarının əhəmiyyətinin beynəlxalq səviyyədə araşdırılmasına çalışıblar.

Onların vəzifəsi həm adi vətəndaşlar, həm də dünyanın bütün ölkələrinin hakimiyyət orqanları tərəfindən torpaq ehtiyatlarının insanın və dövlətin həyatında, eləcə də planetin ekosistemində oynadığı rolun başa düşülməsini qiymətləndirmək idi. Planetin torpaq ehtiyatlarının qorunmasının vacibliyini dərk etmək istənilən dövlətin hakim strukturlarının bu sahədə siyasətini kökündən dəyişə bilər.

Lakin torpağımız meşələrin qırılması, artan urbanizasiya, sənaye inkişafı, kənd təsərrüfatının inkişafı və torpağın qida istehsal etmək, şirin su və meşə ehtiyatlarını qorumaq və ətraf mühiti tənzimləmək qabiliyyətini sarsıdan israfçı kənd təsərrüfatı təcrübələri səbəbindən təhlükə altındadır.

Eyni zamanda, qlobal istiləşmə, quraqlıq, səhralaşma və digər ekstremal hava hadisələri torpağın deqradasiyasını gücləndirir, planetin iqlimi istiləşdikcə bu prosesin tezliyi və intensivliyi artır.

Yer kürəsini qorumaq üçün torpağı qorumalıyıq!